ارزش افزوده در واقع عبارتست از ثروت اضافه‌اي كه توسط شركت از طريق فرآيند توليد و يا ارايه خدمات ايجاد مي‌شود كه با كسر نهاده‌هاي واسطه (مثل هزينه خريدها) از عايدي‌ها به‌دست مي‌آيد. براي مثال چنانچه قيمت تمام شده يك قرص نان را كه شامل آرد و دستمزد و اجاره محل نانوايي  و ... است را از قيمت فروش يك قرص نان كم كنيم، به ارزش افزوده يك قرص نان دست پيدا خواهيم كرد.

محاسبه ارزش افزوده به‌منظور پرهيز از احتساب مضاعف صورت مي‌گيرد. به اين معني كه ارزش كالاها و خدماتي كه به‌عنوان داده‌هاي واسطه يك فعاليت به‌كار گرفته مي‌شود به نوبه خود ستانده يك فرآيند توليد بوده و لازم است از ستانده اين فعاليت كسر شود تا ارزش افزوده آن به‌دست آيد.

بدين ترتيب ارزش افزوده ناخالص عبارت است از ارزش ستانده منهاي ارزش مصرف واسطه و ارزش افزوده خالص عبارت از ارزش افزوده ناخالص منهاي مصرف سرمايه ثابت .ارزش افزوده ايجاد شده در شركت بين افرادي‌كه در ايجاد آن سهيم بوده‌اند توزيع مي‌شود به‌عبارت ديگر ارزش افزوده به‌صورت دستمزد براي كاركنان، استهلاك براي سرمايه‌گذاري مجدد تجهيزات، سود براي شركت، ماليات به دولت و... تسهيم مي‌شود.

براي اصلاح نظام مالياتي و حمايت از سرمايه گذاري،توليد و درآمد ها در كنار هم، بيشتركشورها مبنا و پايه درآمد خود را به مصرف منتقل كرده و بيشترين درآمد مالياتي را از طريق ماليات بر مصرف كسب مي كنند.در يك سازمان كه در آن به توليد و ارائه خدمات مي پردازند هميشه از اين طريق جداي تمام هزينه هاي صرف شده و حتي دريافتي اي كه از توليد و ارائه خدمات خود دارند ثروت اضافه اي هم به دست مي آيد كه ارزش افزوده نام دارد.

يا به بيان ساده تر :ارزش افزوده در عمل يعني : خريد - فروش = ارزش افزوده

و يا

ارزش افزوده كالا و خدمات خريداري شده - ارزش افزوده كالا و خدمات عرضه شده = ارزش افزوده

باتوجه به تعاريف بالا ماليات ارزش افزوده براي مصرف طراحي شده است كه مصرف كنندگان آن را در زمان خريد خود مي پردازند كه اين ماليات توسط فروشندگان جمع آوري شده و از اين طريق در اختيار سازمان امور مالياتي قرار مي گيرد. اين ماليات به صورت غير تصاعدي در اين زنجيره قرار دارد : واردات، توليد، توزيع و مصرف كه نهايتا مصرف كنندگان پرداخت كننده آن هستند. در اين ماليات، نبايد مالياتي توسط توليد كنندگان پرداخت شود و بايد مصرف كننده نهايي فقط اين ماليات را بپردازد. بنابراين توليدكنندگان پرداختي و مالياتي كه بابت خريد مواد اوليه و ساير كالاها را انجام داده اند از خريداران دريافت كرده و ما به التفاوت را به دولت پرداخت مي كنند.